Προστασία και αξιοποίηση των ελληνικών αρωματικών φυτών σε Βοτανικούς Κήπους
May 23, 2016
Μαρία Σμάλη
Η Ελλάδα περιλαμβάνεται στα «θερμά σημεία» βιοποικιλότητας του πλανήτη (Global Biodiversity Hot Spots). Οι φυτογενετικοί πόροι της Ελλάδας περιλαμβάνουν τουλάχιστον 6.300 αυτοφυή taxa. Η βιοποικιλότητα της Ελλάδας είναι από τις πλουσιότερες της Ευρώπης και περιλαμβάνεται στα «θερμά σημεία» βιοποικιλότητας του πλανήτη (biodiversity hot spots). Οι αυτόχθονοι φυτογενετικοί πόροι της Ελλάδας περιλαμβάνουν περισσότερα από 6.300 αυτοφυή taxa (φυτικά είδη και υποείδη), τα οποία αποτελούν σχεδόν το 50% των αυτοφυών φυτών ολόκληρης της Ευρώπης. Μεγάλο ποσοστό των ενδημικών φυτικών ειδών της Ελλάδας είναι σπάνια, τρωτά ή χαρακτηρίζονται ως κινδυνεύοντα. Οι κίνδυνοι, οι οποίοι απειλούν την ποικιλότητα φυτών τόσο σε παγκόσμια κλίμακα όσο και στην Ελλάδα, οφείλονται σε μεγάλο βαθμό σε ανθρώπινες δραστηριότητες όπως διαταραχή, τεμαχισμοί και καταστροφή ενδιαιτημάτων και οικοτόπων και εισαγωγή και εξάπλωση αλλόχθονων (ξενικών) ειδών φυτών και ζώων. Επιπρόσθετα, πρέπει να επισημανθεί ότι έρευνες δείχνουν ότι πολλά από τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά (σπάνια, απειλούμενα και μη) που εμπορεύονται, συλλέγονται απευθείας από τη φύση από αυτοφυείς πληθυσμούς. Οι συλλογές αυτές γίνονται από ιδιώτες Έλληνες και/ή αλλοδαπούς, χωρίς άδεια και με τρόπο που δεν επιτρέπει τη φυσική αναγέννησή τους (ξερίζωμα φυτών).
Αξιοποίηση Φυτικής Βιοποικιλότητας
Ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων και το Εργαστήριο Προστασίας και Αξιοποίησης Αυτοφυών και Ανθοκομικών Ειδών-Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ έχει ως αποστολή την έρευνα για τη συλλογή, τη διατήρηση, την αναπαραγωγή, την αξιολόγηση και την αειφορική αξιοποίηση της φυτικής βιοποικιλότητας της Ελλάδας σε συνέργεια με δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Το Εργαστήριο Προστασίας και Αξιοποίησης Αυτοφυών και Ανθοκομικών Ειδών διατηρεί περισσότερα από 1.500 αυτοφυή είδη της Ελληνικής χλωρίδας, από τα οποία περίπου το 25% είναι Αρωματικά και Φαρμακευτικά φυτά (ΑΦ). Έχει δημιουργήσει πρωτόκολλα αναπαραγωγής και καλλιέργειας με στόχο την προστασία και την αξιοποίησή τους. Τα τελευταία χρόνια η χρήση των προϊόντων αρωματικών και φαρμακευτικών ειδών αυξάνεται συνεχώς, καθώς χρησιμοποιούνται ευρύτατα στη βιομηχανία φαρμάκων, την αρωματοποιία, καθώς και στην αρχιτεκτονική τοπίου. Πολλά από αυτά τα είδη μπορεί να παίξουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη διατροφή του ανθρώπου, καθώς περιέχουν θρεπτικές ουσίες υψηλής αξίας. Η εναλλακτική και καινοτόμος αντιμετώπιση της φυτικής παραγωγής είναι επιβεβλημένη και η παραγωγή πιστοποιημένων προϊόντων και, όπου απαιτείται, τιτλοδοτημένων και «Ελληνικής» Ταυτότητας με χρήση μεθόδων φιλικών προς το περιβάλλον που θα τα διαφοροποιεί από αυτά των άλλων χωρών θα πρέπει να αποτελεί το όραμα και τον άμεσο στόχο όλων των εμπλεκόμενων.
Η Δρ. Ελένη Μαλούπα είναι γεωπόνος, εξειδικευμένη στη Βιολογία και Φυσι-ολογία Φυτών, τακτική ερευνήτρια του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και Διευθύντρια στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων. Τα ερευνητικά της ενδι¬αφέροντα εστιάζουν στην προστασία, διατήρηση και αειφορική αξιοποίηση της ελληνικής φυτικής βιοποικιλότητας με έμφαση στα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά της χώρας μας. Είναι δημιουργός και επιστημονικώς υπεύθυνη του Βαλ¬κανικού Βοτανικού Κήπου Κρουσσίων και του Εργαστηρίου Προστασίας και Αξιοποίησης Αυτοφυών και Ανθοκομικών Ειδών, στη Θέρμη Θεσσαλονίκης και εθνική εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Κοινοπραξία των Ευρωπαϊκών Βοτανικών Κήπων. Έχει διδάξει επί σειρά ετών στο ΑΤΕΙΘ, στο ΜΑΙΧ, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο ΑΠΘ, στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή και σε ΚΕΓΕ. Διαθέτει πλούσιο δημοσιευμένο ερευνητικό έργο σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και βιβλία, σχεδίασε και υλοποίησε σημαντικά ερευνητικά προ¬γράμματα σε συνεργασία με ερευνητές διεθνούς κύρους καθώς και πιλοτικά προ¬γράμματα νέων καλλιεργειών σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Για να δείτε την παρουσίαση της Δρ. Ελένης Μαλούπα, παρακαλώ πατήστε ΕΔΩ