Ο βιβλιόφιλος Ιωάννης Γεννάδιος ήταν συλλέκτης με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την τυπογραφία και πάθος για τον Ελληνισμό. Tα διάφορα στάδια της γέννησης, της εξέλιξης και των διαδρομών της ελληνικής τυπογραφίας, από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα, καθίστανται εμφανή μέσα από τα βιβλία της συλλογής, από τα λευκώματα στα οποία ο Ιωάννης Γεννάδιος συνέλεξε δείγματα τυπογραφικών στοιχείων, κτητορικών ex-libris, τυπογραφικών σημάτων και βιβλιοδεσιών, αλλά και από τη συλλογή εκδόσεων σχετικά με την ιστορία του βιβλίου.
ΠερισσότεραΒενετσιάνικη θήκη εγγράφων.
Σπάνιο δείγμα δουλειάς του 15ου αιώνα με επιρροή ανατολίτικης διακόσμησης. Καφέ δέρμα με ανάγλυφο φυτικό διάκοσμο σε χρυσή και έγχρωμη κόκκινη βάση. Στο οπισθόφυλλο το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου της Βενετίας, και οικόσημο της οικογένειας Memmo μιας από αρχαιότερες βενετσιάνικες οικογένειες ευγενών.
Ιωάννης Γεννάδιος, Λεύκωμα Φ 83, Βιβλιολογία. Τυπογραφικά σήματα του οίκου που ίδρυσε ο Ιταλός ουμανιστής και εκδότης έργων Ελλήνων κλασικών Άλδος Μανούτιος (Aldus Manutius ή Aldo Manuzio).
Η απαρχή της τυπογραφίας στην Ευρώπη το 15ο αιώνα, αποτέλεσε μια αληθινή επανάσταση καθώς η κυκλοφορία χιλιάδων εκδόσεων επέτρεψε σε ένα ευρύτερο κοινό να αποκτήσει άμεση πρόσβαση στη γνώση [link στο φιλμάκι Printing Revolution]. Στο σύνολο των 40.000 περίπου αρχέτυπων εκδόσεων (incunabula) που κυκλοφόρησαν στη Δύση το 15o αιώνα, μόνο οι 70 είναι ελληνικές. Οι περισσότερες από αυτές εκδόθηκαν στην Ιταλία από Δυτικούς τυπογράφους με κορυφαίο τον Άλδο Μανούτιο και με τη βοήθεια Ελλήνων λογίων εγκατεστημένων στη Δύση. Σχεδόν όλα τα αρχέτυπα εξυπηρετούσαν εκπαιδευτικούς σκοπούς και την ευρύτερη ουμανιστική πνευματική κίνηση. Έτσι τα πρώτα ελληνικά βιβλία που τυπώνονται είναι γραμματικές όπως τα Ερωτήματα του Μανουήλ Χρυσολωρά και η Επιτομή των οκτώ του λόγου μερών του Κωνσταντίνου Λάσκαρη. Εξαιρέσεις ήταν οι θρησκευτικές εκδόσεις του Ψαλτηρίου και του Ωρολογίου. Το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο ιδρύθηκε στη Βενετία από δύο Κρητικούς, τον Λαόνικο γνωστό και ως Νικόλαο Καββαδάτο και τον Αλέξανδρο. Θα ακολουθήσει, επίσης στη Βενετία, το τυπογραφείο των Κρητικών Ζαχαρία Καλλιέργη και Νικόλαου Βλαστού (1499-1500).Περισσότερα
Ἐτυμολογικὸν μέγα κατὰ ἀλφάβητον. Βενετία: Ζαχαρίας Καλλιέργης, 8 Ιουλίου 1499.
Το έργο, το οποίο επιμελήθηκε ο Μάρκος Μουσούρος (1470-1517), τυπώθηκε στο ελληνικό τυπογραφείο των Νικολάου Βλαστού και Ζαχαρία Καλλιέργη στην Βενετία. Ο Βλαστός και η Άννα Νοταρά χρηματοδότησαν την επιχείρηση ενώ ο κωδικογράφος Καλλιέργης σχεδίασε τα τυπογραφικά στοιχεία.
Ἐπιτομὴ τῶν ὀκτὼ τοῦ λόγου μερῶν καὶ ἄλλων τινὼν ἀναγκαίων συντεθεῖσα παρὰ Κωνσταντίνου Λασκάρεως τοῦ Βυζαντίου. Μιλάνο: Dionysius Paravisinus, 30 Ιαν. 1476.
Το πρώτο εξ ολοκλήρου ελληνικό χρονολογημένο βιβλίο είναι η γραμματική που συνέγραψε ο Κωνσταντίνος Λάσκαρις (1434-1501?) λόγιος, καθηγητής ελληνικών, κωδικογράφος, συλλέκτης χειρογράφων και συγγραφέας. Το βιβλίο τυπώθηκε από τον Ιταλό Dionigi Paravicino με ελληνικά τυπογραφικά στοιχεία που δημιούργησε ο κρητικός λόγιος και κωδικογράφος Δημήτριος Δαμιλάς ή Μεδιολανεύς ή Κρης. Ο ίδιος επιμελήθηκε και προλόγισε την έκδοση.
Ἡ τοὺ Ὁμήρου ποίησις ἅπασα ἐντυπωθεῖσα ἐν Φλωρεντίᾳ, ἀναλώμασι μὲν Βερνάρδου καὶ Νηρίου Ταναΐδος Νεριλίου Φλωρεντίνοιν, πόνῳ δὲ καὶ δεξιότητι Δημητρίου Μεδιολανέως, Κρητὸς ἔτει 1488 μηνὸς Δεκεμβρίου ἑνάτῃ. Φλωρεντία: Δημήτρης Δαμιλάς και Bartolommeo di Libri, 1488-1489.
Η πρώτη έκδοση (editio princeps) των έργων του Όμηρου πραγματοποιείται στη Φλωρεντία το 1488 από τον κορυφαίο Έλληνα λόγιο Δημήτριο Χαλκονδύλη (1423-1511) και από τον τυπογράφο Bartolommeo di Libri με δαπάνη των αδελφών Nerli. Τα τυπογραφικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν φτιάχτηκαν από τις μήτρες που έφερε ο Δημήτριος Δαμιλάς από το Μιλάνο στην Φλωρεντία. Ο Ιωάννης Γεννάδιος κατόρθωσε να αποκτήσει το αντίτυπο, που ανήκε άλλοτε στον Pembroke,,το 1914 σε πολύ υψηλή τιμή.
Το 1515 ο Ζαχαρίας Καλλιέργης ίδρυσε το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο στη Ρώμη, όπου και εξέδωσε την πρώτη σχολιασμένη έκδοση των Ωδών του Πινδάρου, ανάμεσα σε λατινικά κείμενα για εντόπια κατανάλωση που αντιπροσωπεύουν την κύρια εκδοτική παραγωγή του. Στη Ρώμη δραστηριοποιούνταν ήδη, στον κύκλο του αρχαιολάτρη πάπα Λέοντα Ι΄, ο λόγιος Ιανός Λάσκαρις, ο οποίος το 1513 έστησε το τυπογραφείο του Ελληνικού Κολλεγίου, ανώτερου εκπαιδευτικού ιδρύματος για Έλληνες φοιτητές. Παράλληλα, αναπτύσσεται σταδιακά σημαντική τυπογραφική δραστηριότητα για να καλύψει ανάγκες του ελληνικού κοινού με την έκδοση λειτουργικών θρησκευτικών βιβλίων, μεταφράσεων κλασικών κειμένων στην ελληνική δημώδη γλώσσα, καθώς και λαϊκών αναγνωσμάτων (φυλλάδων) που ήταν συχνά μεταφράσεις ή παραφράσεις δυτικών προτύπων. Η Βενετία αναδεικνύεται κέντρο της ελληνικής εκδοτικής δραστηριότητας μέχρι το 19ο αιώνα. Ονομαστά ελληνικά τυπογραφεία της Βενετίας συνδέονται με τον Ανδρέα Κουνάδη, τον Damiano di Santa Maria και τους Ιταλούς αδερφούς Σάβιο (από τις αρχές του 16oυ αιώνα) και το Γιαννιώτη έμπορο Νικόλαο Γλυκύ (από το 17o αιώνα).
ΠερισσότεραΟμήρου Ἰλιάς, μεταβληθεῖσα πάλαι εἰς κοινήν γλῶσσαν, νῦν δέ διορθωθεῖσα... παρά Νικολάου τοῦ Λουκάνου. Venetia: Stefano Da Sabio, 1526.
Συντομευμένη παράφραση της Ιλιάδας από τον Νικολάο Λουκάνη, Έλληνα λόγιο του 16ου αιώνα. Κοσμείται από 138 ξυλογραφίες και θεωρείται το παλαιότερο σωζόμενο κείμενο στην νέα Ελληνική γλώσσα. Τυπώθηκε στη Βενετία το 1526 από τον ουμανιστή τυπογράφο και εκδότη Stefano da Sabbio.
Ειρμολόγιον. Ενετίησιν: τυπ. Κουνάδου, 1584.
Λειτουργικό βιβλίο που περιλαμβάνει τους κανόνες της εβδομάδας σύμφωνα με τους οκτώ ήχους. Σελίδα τίτλου με τυπογραφικό σήμα του Ανδρέα Κουνάδη: «το παρών βιβλίον ετυπώθη ενετίησιν εκ των τύπων του Κουνάδου»
Ελληνικά τυπογραφεία ιδρύθηκαν, επίσης, σε διάφορα μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με σημαντικότερη την τυπογραφική δραστηριότητα που ανέπτυξαν οι ηγεμονίες της Μολδαβίας και της Βλαχίας. Το ελληνικό βιβλίο λειτούργησε και ως φορέας θρησκευτικών αντιπαραθέσεων και θρησκευτικής προπαγάνδας ιδιαίτερα το 17ο αιώνα. Το Ιάσιο και το Βουκουρέστι έγιναν κέντρα παραγωγής θρησκευτικών βιβλίων εναντίον του Καθολικισμού και του Προτεσταντισμού, αφού η Βενετία απαγόρευε την έκδοση των συγγραμμάτων αυτού του είδους. Επίσης, το 18ο και 19ο αιώνα ιδρύονται ελληνικά τυπογραφεία στη Σμύρνη, τη Μοσχόπολη, το Άγιον Όρος, τις Κυδωνιές (έως το 1821) και τη Χίο (έως το 1822).Περισσότερα
Προσκυνητάριον τῶν ἱερῶν τόπων ὅπου εὑρίσκονται εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν Ἱερουσαλὴμ Ἐκδοθὲν παρὰ Ἀρσενίου ἱερομονάχου καὶ ἱεροκήρυκος Καλλούδη τοῦ Κρητός. Ἐνετίησι: τυπ. Γλυκύς, Νικόλαος (ὁ ἐξ Ἰωαννίνων), 1679.
Συχνά τυπωμένα από το τυπογραφείο του Γλυκύ, τα προσκυνητάρια ήταν οδηγοί των χριστιανικών κυρίως μνημείων της Παλαιστίνης. Συνδύαζαν προφορικές πληροφορίες με ιστορικά στοιχεία και περιείχαν εικονογραφήσεις. Ο λόγιος Αρσένιος Καλλούδης γεννήθηκε στην Κρήτη και έζησε στην Πάντοβα, στην Κέρκυρα και στην Βενετία.
Σύμβολον τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου μετᾶ τὴς ἀποσημειώσεως Λέοντος τοῦ Ἀλλατίου. Romae: typis S. Congr. de propaganda fide, 1659.
Ο Λέων Αλλάτιος (1586/7-1669) γεννήθηκε στη Χίο αλλά έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Ρώμη ως αφοσιωμένος Καθολικός. Υπέγραφε μάλιστα λατινικά ή ιταλικά, όπως φαίνεται στα περισσότερα από τα κείμενα που σώζονται. Από το 1661 ήταν βιβλιοθηκάριος της Βατικανής Βιβλιοθήκης. Από το 1628 η «Επιτροπή για την προώθηση της πίστης» (Congregatio de propaganda fide) αρχίζει εκδοτική προπαγανδιστική δραστηριότητα υπέρ της ιδέας της ένωσης των Εκκλησιών. Ως λόγιος και δεινός φιλόλογος ο ρωμαιοκαθολικός Αλλάτιος ήταν ένας από τους Έλληνες στους οποίους το Βατικανό ανέθεσε τη συγγραφή και επιμέλεια θεολογικών συγγραμμάτων.
Από τα μέσα του 18ου αιώνα, την εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού μεταφράστηκαν στα ελληνικά φιλοσοφικά και επιστημονικά συγγράμματα, σε μια προσπάθεια αναβάθμισης της παιδείας του Ελληνισμού με σκοπό την καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Φορέας και μέσο αυτής της πνευματικής κίνησης του Ελληνικού Διαφωτισμού ήταν η τυπογραφική δραστηριότητα των Ελλήνων της Διασποράς σε οικονομικά αναπτυγμένες περιοχές, ιδιαίτερα στη Βιέννη, όπου υπήρχαν ενεργά ελληνικά τυπογραφεία από τα μέσα του 18ου έως τα τέλη του 19ου αιώνα. Ωστόσο, ο σημαντικότερος εκπρόσωπός του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833), έζησε και δημοσίευσε τα έργα του στο Παρίσι.
ΠερισσότεραἘπιτομὴ ἀστρονομίας, συγγραφεῖσα ὑπὸ Ἱερωνύμου Λαλάνδ, μεταφρασθεῖσα εἰς τὴν καθωμιλημένην ἑλληνικὴν διάλεκτον παρὰ Δ.Δ. τοῦ Φιλιππίδου τοῦ ἀπὸ Μηλιῶν τοῦ Πηλίου ὅρους. Νῦν πρῶτον τύποις ἐκδοθεῖσα, ἐπιστασίᾳ, συνδρομῇ καὶ διορθώσει τοῦ ἀρχιμ. Ἀνθίμου Γαζῆ, χάριν τῶν φιλομούσων τοῦ ελληνικοῦ γένους. Ἐν Βιέννῃ τῆς Ἀουστρίας: τυπ. Βεντότης, Γεώργιος, 1803.
Σημαντικό εκπαιδευτικό εγχειρίδιο για το Ελληνικό μαθητικό κοινό της εποχής. Συγγραφέας του ήταν ο Jérôme de Lalande, διευθυντής του Αστεροσκοπείου του Παρισιού.
Πῖναξ χωρογραφικὸς τῆς μεγάλης ἀρχισατραπίας Ἰκονίου μετὰ τῶν ὑπ' αὐτὴν ἑπτὰ στρατηγικῶν λεγομένων τουρκιστὶ σαντζάκια, νῦν πρῶτον ἰδιοχειρὶ σχεδιασθεὶς καὶ ἰδίᾳ δαπάνῃ τύποις ἐκδοθεὶς παρὰ τοῦ πρότερον ἐν ἐκείνῃ τῆ ἐπαρχίᾳ ἀρχιερατεύσαντος μητροπολίτου Ἀδριανουπόλεως κυρίου Κυρίλλου, ἐπιστασίᾳ Ἀνθίμου Γαζὴ. Ἐν Βιέννῃ: Νέϊκλιστ, 1812.
Σπάνιο έργο του Κυρίλλου που δημοσιεύτηκε στην Βιέννη το 1812 σε επιμέλεια του Άνθιμου Γαζή. Ο Κύριλλος Ανδριανούπουλεως μετέπειτα πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ως Κύριλλος ΣΤ΄ (1769-1821) γεννήθηκε στην Ανδριανούπολη και καταγόταν από την Καισάρεια. Το 1803 εξελέγη Μητροπολίτης Ικονίου όπου ανέπτυξε ιδιαίτερη δραστηριότητα για την ίδρυση σχολείων και την καλλιέργεια των γραμμάτων. Το 1810 μετατέθηκε στη Μητρόπολη Αδριανουπόλεως, ενώ το 1813, μετά την παραίτηση του Πατριάρχη Ιερεμία Δ΄, εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης.
Στην ηπειρωτική Ελλάδα οι τυπογραφικές ανάγκες της Επαναστατικής Διοίκησης (εκτύπωση προκηρύξεων, εφημερίδων, καθώς και του Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος) εξυπηρετήθηκαν από πιεστήρια που είχαν εισαχθεί από την Τεργέστη, το Λιβόρνο και το Παρίσι, τα οποία μετακινούνταν όπου ήταν απαραίτητο. Το 1823 ο Άγγλος Φιλέλληνας συνταγματάρχης Leicester Stanhope έφερε στο Μεσολόγγι τέσσερα πιεστήρια (δύο τυπογραφεία και δυο λιθογραφεία) για να διατεθούν όπου υπήρχε ανάγκη. Εκτός από τη δημοσίευση του Ύμνου εις την Ελευθερία του Σολωμού το 1825 στο Μεσολόγγι από το Δημήτριο Μενεσθενέα, ο εξοπλισμός του Stanhope αποτέλεσε τον πυρήνα της Τυπογραφίας της Διοικήσεως στο Ναύπλιο και του πρώτου τυπογραφείου στην Αθήνα, όπου άρχισε να τυπώνεται η Εφημερίς των Αθηνών από το 1824.
ΠερισσότεραὝμνος εἰς τὴν ἐλευθερίαν, ἔγραψε Διονύσιος Σολωμός, Ζακύνθιος, τὸν Μάϊον μῆνα 1823 = Inno alla Liberta, Dionisio Solomos scrisse il mese di Maggio 1823. Volgarizzato in prosa italiana da G. Grassetti. Ἐν Μεσολογγίῳ: τυπ. Μεσθενεύς, Δημήτριος, 1825.
Η τρίτη έκδοση του Ύμνου εις την Ελευθερίαν που συνέθεσε ο ποιητής το 1823 στην Ζάκυνθο. Η έκδοση, από την οποία αφαιρέθηκαν οι στίχοι που κατηγορούν την Αγγλία και την Αυστρία, περιέχει αντικριστή ιταλική μετάφραση του G. Grassetti.
Προσωρινὸν πολίτευμα τῆς Ἑλλάδος. Ἔκδοσις πρώτη. Ἐν Κορίνθῳ, Α΄Ἀνεξαρτησιας ᾳωκβ’ [1822].
Η πρώτη έκδοση του πρώτου συντάγματος της ελεύθερης Ελλάδας. Είχαν προηγηθεί τα επτανησιακά συντάγματα (1800, 1803 & 1817) και τα τοπικά συντάγματα της Πελοποννήσου, της Ανατολικός και της Δυτικώς Στερεάς Ελλάδας (1821). Το Προσωρινό Πολίτευμα παρέχει μια πρώτη προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, καθιέρωνε το αντιπροσωπευτικό σύστημα και επέβαλλε τη διάκριση τον εξουσιών και ήταν επηρεασμένο από τις ιδέες του Διαφωτισμού.
Διατάγματα, προκηρύξεις, ανακοινώσεις, σχέδια νόμου, αλλά κυρίως σχολικά εγχειρίδια και βιβλία που έπρεπε να τυπωθούν για τις ανάγκες της παιδείας την εποχή της διακυβέρνησης του Καποδίστρια και της βασιλείας του Όθωνα, ήταν τα πρώτα προϊόντα της Εθνικής και μετέπειτα Βασιλικής Τυπογραφίας. Παράλληλα, δημιουργήθηκαν ιδιωτικά τυπογραφεία σε διάφορα μέρη της Ελλάδας με σημαντικά κέντρα την Αθήνα, το Ναύπλιο, την Αίγινα, τη Σύρο και την Ύδρα.
ΠερισσότεραἘξέτασις τῶν μαθητῶν περὶ ναυτιλίας ἐρανισθεῖσα καὶ συντεθεῖσα, κατ' ἐρωταπόκρισιν, παρὰ Νικολάου Βρυώνη Κεφαλλῆνος. Νῦν πρῶτον τύποις ἐκδοθεῖσα. Ἐν Σύρᾳ: τυπ. Γραβινός, Ν. – Συμεὼν Πελοποννήσιος, Γαρουφαλής, Ἰω. Σάμιος, 1831.
Τα δύο πρώτα βιβλία που τυπώθηκαν στην Ερμούπολη το 1828 δεν ανέφεραν όνομα τυπογραφείου. Το 1829 τυπώνεται το πρώτο βιβλίο από το τυπογραφείο του Ν. Βαρότση. Το 1830 ο Μανουήλ Γαρουφαλής έρχεται στην Ερμούπολη και ιδρύει τυπογραφείο με τους Νικόλαο Γραβινό και Συμεών Πελοποννήσιο.
Friedrich Johann Bertuch (1748-1822), Εἰκονολογία παιδική: περιέχουσα ἕνα τερπνὸν ἄθροισμα τετραπόδων, φυτῶν, ἀνθέων, καρπῶν, ὀρυκτῶν, ἐνδυμάτων καὶ ἄλλων διδακτικῶν ἀντικειμένων, συλλεχθέντων ἐκ τῆς Φυσικῆς ἱστορίας, τῶν τεχνῶν καὶ τῶν ἐπιστημῶν, καὶ ἀντισχεδιασθέντων ἀπὸ τὰ κάλλιστα πρωτότυπα, εἰς τὰ ὁποῖα προσετέθησαν καὶ περιγραφαὶ συνοπτικαί, διδακτικαὶ καὶ ἀνάλογοι μὲ τὴν κατάληψιν τῶν παιδίων ἥτις συνετέθη γερμανιστὶ ὑπὸ Φραγκίσκου [sic] Ἰωάννου Βερτούχ. Μεθερμηνεύθη δὲ καὶ ἐξεδόθη εἰς τὴν κοινὴν ἑλληνικὴν διάλεκτον ὑπὸ υῶν αὐταδέλφων Μανουὴλ καὶ Κυριακοῦ Καπετανάκη. Ἐν Βιέννῃ: τυπ. Γρούνδ, Λεοπόλδος, 1810.
Ελληνική μετάφραση της εγκυκλοπαίδειας για παιδιά Bilderbuch fur Kinder του Friedrich Johann Bertuch. Οι μεταφραστές, αδελφοί Κυριάκος και Μανουήλ Καπετανάκης έδρασαν στις αρχές του 19ου αιώνα στη Βιέννη, όπου εργάζονταν ως έμποροι. Έγιναν γνωστοί σαν λόγιοι λόγω της μεταφραστικής και εκδοτικής τους δραστηριότητας.
Το πρώτο έργο στη δημοτική που εκδόθηκε στη Βενετία ήταν ο Ἀπόκοπος το 1509, ενώ τα αριστουργήματα της Κρητικής Αναγέννησης εκδίδονται αργότερα: η Ἐρωφίλη του Γεώργιου Χορτάτζη το 1637 από τον εκδοτικό οίκο των Giuliani και το 1713 ο Αντώνιος Βόρτολι δημοσιεύει τον Ἐρωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου. Τον 19ο αιώνα μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, τα έργα των Ελλήνων λογοτεχνών εκδίδονται από την Εθνική Τυπογραφία και από ιδιωτικούς εκδοτικούς οίκους όπως του Κορομηλά ή της Εστίας (Ανδρέας Κάλβος, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Δημήτριος Βικέλας, Γεώργιος Βιζυηνός, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και άλλοι). Σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα μεταφράζονται και εκδίδονται στην Ελλάδα αριστουργήματα ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, ενώ στα τέλη του ίδιου αιώνα Έλληνες και Ευρωπαίοι μελετητές εκδίδουν τα έργα της βυζαντινής δημώδους λογοτεχνίας.
ΠερισσότεραΒασιλεύς, ὁ Ῥωδολίνος τραγῳδία συνθεμένη παρὰ Ἰωάννου Ἀνδρέα τοῦ Τρωΐλου. Ἐνετίησιν: Ἰουλιανός, Ἀντώνιος Ἰωάννης, 1647.
Η τραγωδία Βασιλεύς ο Ροδολίνος του Ρεθυμνιώτη ποιητή Ιωάννη Ανδρέα Τρώιλου τυπώθηκε στη Βενετία το 1647 από την εκδοτική εταιρεία των Giovanni Antonio και Andrea Giuliani. Οι Giuliani τύπωσαν αρκετά ελληνικά βιβλία τον 17ο αιώνα και χρησιμοποίησαν γνωστούς Έλληνες λόγιους σαν επιμελητές των εκδόσεων τους.
Ποίημα ἐρωτικὸν λεγόμενον Ἐρωτόκριτος, συνθεμένον ἀπὸ τὸν ποτὲ εὐγενέστατον Βιτζέντζον τὸν Κορνάρον, ἀπὸ τὴν χὠραν τῆς Σιτίας τοῦ νησιοῦ τῆς Κρήτης, τῶρα τὴν πρώτην φορὰν μὲ πολὺν κόπον καὶ ἐπιμέλειαν τυπωμένον καὶ ἀφιερωμένον εἰς τὸν ἐκλαμπρότατον καὶ λογιώτατον ἀφέντην Γεώργιον τὸν Τζανδήρην. Εἰς τὴν Βενετίαν: τυπ. Βόρτολις, Αντώνιος, 1713.
Εξαιρετικά σπάνιο αντίτυπο της πρώτης έκδοσης (editio princeps), του κρητικού ποιήματος Ερωτόκριτος του Βιτζέντζου Κορνάρου (1553-1613). Το έργο ήταν πολύ δημοφιλές και κυκλοφόρησε σε χειρόγραφη μορφή τον 17ο αιώνα. Το 1713 τυπώθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία από τον Αντώνιο Βόρτολι, ο οποίος είχε αγοράσει το τυπογραφείο του Σάρου. Μετά από αρκετές ανατυπώσεις της αρχικής έκδοσης, η πρώτη σύγχρονη έκδοση πραγματοποιείται το 1915 από τον Στέφανο Ξανθουδίδη. Ο Ιωάννης Γεννάδιος αναφέρει σε αυτόγραφο σημείωμα ότι το αντίτυπο της συλλογής του είναι το μόνο γνωστό.
Τὰ λυρικὰ καὶ βακχικά, τοῦ Ἀθανασίου Χριστοπούλου. 6η ἔκδ.. - Ἀθῆναι: τυπ. τῶν Ἀθηνῶν, 1825.
Ο Αθανάσιος Χριστόπουλος (1772-1847), ήταν νομικός, ανώτατος δικαστικός, θεατρικός συγγραφέας, λόγιος, ποιητής και Φιλικός. Ο Χριστόπουλος έγινε γνωστός κυρίως για το ποιητικό του έργο και για την χρήση της δημοτικής γλώσσας. Τα Λυρικά ήταν πολύ δημοφιλές ανάγνωσμα και εκδόθηκε πολλές φορές μετά πρώτη έκδοση του 1811 στην Βιέννη. Το 1825 τυπώθηκε στην Αθήνα σε ένα από τα πιεστήρια που έφερε ο Stanhope και θεωρείται το πρώτο ελληνικό βιβλίο που τυπώθηκε στην Αθήνα. Στο ίδιο πιεστήριο το 1824 είχε αρχίσει να τυπώνεται η Εφημερίς των Αθηνών.